Art. 106b ust. 5 i 6 Ustawy o VAT stanowią, iż w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, a jeżeli podatnik wystawi fakturę z naruszeniem ust.5, wówczas organ podatkowy ustala podatnikowi dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się

Wynikający z art. 106b ust. 5 ustawy o VAT zakaz wystawiania faktur na rzecz podatników, jeżeli dana sprzedaż została udokumentowana paragonem niezawierającym NIP nabywcy obowiązuje przy tym również w przypadku sprzedaży zwolnionej z VAT. 

Niewątpliwie przepis art. 106b ust. 5 i 6 ustawy o VAT nie uzależnia braku możliwości wystawienia faktury z NIP do paragonu niezawierającego NIP od rodzaju sprzedaży (opodatkowana/zwolniona).

Za posługiwanie się fakturą z NIP nabywcy, która wystawiona została do paragonu bez NIP nabywcy kodeks karno skarbowy przewiduje sankcje:

• Kara grzywny do 180 stawek dziennych – w sytuacji nie wystawienia wbrew obowiązkowi faktury lub wystawiania faktury w sposób wadliwy czy odmawiania wystawienia faktury;
• Kara grzywny do 240 stawek dziennych – w sytuacji nierzetelnego prowadzenia ksiąg;
• Kara grzywny za wykroczenie skarbowe – w przypadku wadliwego prowadzenia ksiąg.

Grzywna za przestępstwo skarbowe ustalana w stawkach dziennych – najniższa to 10, a najwyższa 720. Stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 minimalnego wynagrodzenia ani przekraczać 400-krotności tej części.

Od 1 stycznia br. najniższa stawka dzienna wynosi 141,40 zł, a najwyższa 56 560 zł (od 1 lipca br. będzie to od 143,33 zł do 57 332 zł).

Tym samym maksymalna grzywna za przestępstwo skarbowe wynosi 40 723 200 zł (od 1 lipca br. – 41 279 040 zł).

Za wykroczenie skarbowe wymierzana jest przez sąd grzywna w granicach od 1/10 do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia.

W związku z tym od 1 stycznia br. grzywna za wykroczenie skarbowe wyniesie od 424,20 zł do 84 840 zł (od lipca br. – od 430 zł do 86 000 zł).

Natomiast maksymalna kwota mandatu nakładanego przez urzędników skarbówki będzie mogła wynieść 21 210 zł (od 1 lipca br. – 21 500 zł).

Podatnik ma prawo celem uniknięcia konsekwencji skorzystać z instytucji tzw. czynnego żalu. 

Jeżeli czynny żal nie zostanie zastosowany – grozić będzie kara grzywny za wykroczenie skarbowe. Dodatkowe zobowiązanie nie będzie zastosowane.

Skorzystanie z czynnego żalu przez podatnika pozwoli na uniknięcie odpowiedzialności za wykroczenie albo przestępstwo skarbowe. 

Art. 16. § 1. K.k.s. stanowi o tym, że „Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.” Zatem podatnik:

• zawiadamia o popełnieniu czynu zabronionego oraz
• ujawnia (opisuje)  wszelkie okoliczności tego czynu wraz ze wskazaniem osób współdziałających w jego popełnieniu.

Czynny żal powinien być złożony przez sprawcę czynu zabronionego, czyli osobę, która się tego dopuściła.  Należy również skorygować taką fakturę na fakturę bez NIP kupującego.

Czynny żal będzie skuteczny, jeżeli:

• zawierać będzie zawiadomienie organu powołanego do ścigania o popełnieniu czynu zabronionego;
• ujawniać będzie istotne okoliczności czynu;
• złożony zostanie przed uzyskaniem przez organ ścigania udokumentowaną wiadomość o popełnieniu danego przestępstwa lub wykroczenia skarbowego;
• złożony zostanie zanim organy ścigania rozpoczną czynności zmierzające do wykrycia wykroczenia lub przestępstwa skarbowego;
• dokonana zostanie zapłata w całości wymaganej należności publicznoprawnej, uszczuplonej popełnionym czynem zabronionym, w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego.  

Podstawa prawna

• art. 106b ust. 5 i 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
• art. 16, 62 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy